Suriye'deki gelişmelerin Marksist Leninist bir değerlendirmesi; kısa vadede kazananlar ve kaybedenler.

Her değerlendirme, doğru-gerçek olarak kabul edilen bazı belirli öncüllerden hareket eder. Değerlendirmenin öncülleri yanlışsa, ulaşılan sonuçların, nihai değerlendirmenin de yanlış olması kaçınılmazdır. Ancak çoğu durumda yanlış sonuçlara ulaşmanın nedeni, büyük resme bakmaktan ziyade küçük resme, olayın kendisine, genel olarak etkilerine dayalı bir değerlendirme yapmaktır. Parça-özel, bütün-genelden kendi başına izole edilemez. Parça-özel ve bütün-genel, her biri diyalektik olarak bağlantılıdır ve karşılıklı olarak birbirini etkiler; birbirini tamamlar veya birbiriyle çelişir. Suriye'deki gelişmeler için ulaşılan sonuçların çoğu ya yanlış öncüllerden hareket ediyor ya da genel olarak dünyanın somut koşullarından ve durumlarından tamamen bağımsız olarak kendi başına inceleniyor.

Bizler, somut koşulların ve durumların olgusal bilgisine dayalı değerlendirmeler yaparız. Bizler bilinen ve mevcut verilere dayanarak gelişmenin mevcut aşamasının doğru değerlendirmesini yapabiliriz, ama ilerisinin-devamının ne olacağı konusunda sadece tahmin yürütebiliriz. Çünkü Suriye'nin geleceği, sadece Suriye için değil, tüm Ortadoğu ve Arap ülkeleri için bilinmeyen, öngörülemez kaotik bir duruma girmiştir. Sadece, önümüzdeki haftalarda veya aylarda yönünü daha iyi anlayabiliriz.

Bilinmeyenler şunlardır;

Hükümeti kim kuracak?

Bu, arkasındaki ana aktörlerin kim olduğunu ve yönünün ne olacağını anlamak için kilit sorudur.

Hükümet kurabilecekler mi?

Türk Hükümeti'nin "ayaklanmayı" yöneten İdlib merkezli Hayat Tahrir el-Şam'ı (HTŞ) desteklediği anlaşılıyor. HTŞ, El Kaide'nin doğrudan bir üyesiydi, ancak daha sonra El Kaide ile saflarını açıkça bozdu ve birkaç benzer grupla birleşti. Bu nedenle, CIA ve Mossad'ın örgüt içinde ajanları ve varlıkları olması oldukça olasıdır, ancak bu, HTŞ'nin büyük ölçüde Türkiye İstihbarat Servisleri tarafından kontrol edildiği gerçeğini değiştirmez. Lideri Ebu Muhammed el-Cevlani, "kapsayıcılık ve şiddet veya intikamın reddi" konusundaki son söylemiyle Bati gözünde yükselişte ve Suriye'de Esad sonrası geleceğin sembolü olarak kabul ediliyor gibi görünüyor. HTS diğer isyancı ve muhalif gruplara karşı çatışmalarıyla iyi biliniyorlar.

HTS ile birlikte hareket eden bir diğer önemli koalisyon grubu Suriye Ulusal Ordusu'dur (SNA). Sultan Süleyman Şah Tugayı, El Hamza Tümeni ve Sultan Murad Tugayı gibi SNA, Türkiye ile yakın bir ilişki içindedir ve Türkiye ile daha güçlü bağlar sürdürmektedir.

"Özgür Suriye Ordusu" bayrağı altında (özellikle) güneydeki kasaba ve şehirlerin dağınık kısımlarında bulunan bir başka "artık" isyancı grup daha var. En azından liderlikleri İsrail ve ABD'nin yoğun etkisi altında.

Batıda, Suriye çölünde,  İslam Devleti olarak adlandırılan tarafından kontrol edilen farklı ölçeklerde bölgeler var. Tüm ikiyüzlülüğe rağmen, bunlar ABD tarafından finanse ve kontrol ediliyor

Kuzeydoğuda, ABD ile ortaklık içinde Kürt liderliğindeki güçler olan Suriye Demokratik Güçleri (SDG) var.

Bu koşullar altında birleşik bir hükümetin kurulup kurulmayacağı oldukça şüpheli. Durum, yeni çatışmalar ve kaos için veya bir iç çatışmadan sonra mevcut veya değişen güç dengesi temelinde Suriye'nin bölünmesi için olgunlaşmış durumda. Birleşik bir hükümetin kurulması ve/veya geleceği kasvetli görünüyor. Her büyük Cihatçı grubun farklı ülkeler tarafından desteklendiği gerçeğini göz önünde bulundurarak; Türkiye, ABD, İsrail, İran, bu ülkelerin stratejik çıkarlarını temsil edeceklerdir, kurulan hükümet Suriye'nin ve Suriye için değil, dış güçlerin ve dış güçler için olacak.

Hükümetin kurulduğunu varsayalım;

Hükûmetin Diğer azınlıklara, özellikle Şii'lere karşı tutumları ne olacak?

Suriye kıyıları Şii'lerin yaşadığı ve hala Hizbullah'ın elinde. Rus üsleri, havaalanları ve gemileri orada. Burada Hizbullah'a saldırmaya cesaret edip etmeyecekleri önemli bir soru.

İsrail'e karşı tutumları ne olacak?

İsrail ve Ürdün'ün etki alanı içinde olan güney Suriye'deki Dera bölgesine karşı tutumlarının ne olacağını henüz bilmiyoruz ve bilemiyoruz.

İsrail Golani'yi geçip Suriye'ye girerse tutumlarının ne olacağını bilmiyoruz.

Kürtlere karşı tutumları ne olacak?

Eğer bir şekilde iç çatışma önlenirse ve hükümet çoğunluğu Türkiye destekli HTŞ'den oluşursa, şu anda SDG'nin kontrolünde olan petrol ve gıda tedariki zengini bölgeyi dahil etmek istemeleri oldukça olasıdır. Bu, esas olarak ekonomik nedenlerle, kaçınılmaz olarak HTŞ hakimiyetindeki Suriye Hükümeti'nin birincil hedeflerinden ve amaçlarından biri olacaktır. Bu, "yeni hükümetin ABD-Batı'ya karşı tutumu nasıl olacak" sorusunu gündeme getirecek. ABD, Türkiye ile anlaşma yapan SDG’ye ihanet mi edecek?

Bunlar, elimizdeki bilgilere ve mevcut verilere dayanarak cevaplanması veya hatta spekülasyon yapılması zor olan kritik sorular. Sağlam bir değerlendirme yapabilmek için önümüzdeki haftalarda ve aylarda gelişmeleri bekleyip görmemiz gerekecek.

Kısa vadede kazananlar ve kaybedenler hakkında bir yargıya varmak için yeterli bilgi ve veriye sahibiz. Kazananlar ve kaybedenler, kısa vadede "tarafların amacı neydi ve hedeflerinde başarılı oldular mı" sorusuna verilen değerlendirme ve yanıtlara göre belirlenmelidir. Bunu, elimizde yeterli veri olduktan sonra uzun vadede aynı soruya verilen yanıtlar izlemelidir.

Bir diğer önemli soru ise ABD'nin Suriye ekonomisini mahveden ve Suriye halkını aç bırakan ekonomik yaptırımları kaldıracak mı? Bu karar alındığında ve eğer alınırsa, bu ABD'nin Cihatçılar üzerinde ne ölçüde kontrol sahibi olduğunun bir göstergesi olacaktır, çünkü eğer onlar üzerinde kontrol sahibiyse, vekiline ekonomik yaptırımlar uygulamak için hiçbir sebep olmayacaktır.

Bu sorulara verilecek doğru yanıtlar, yine, analizimiz için dayandığımız doğru öncüllere dayanacaktır.

Türkiye ABD-Batı'nın bir kuklası mı yoksa politik olarak bağımsız bir ülke mi?

Daha önce de belirttiğim gibi, yanlış öncüllerden hareket etmek kaçınılmaz olarak yanlış sonuçlara varacaktır. Özellikle Türkiye'deki Marksist Leninist partilerin değerlendirmesi, Türkiye'nin ABD'nin bir vekil devleti olduğu ve bağımsız hareket edemeyeceği, dolayısıyla onun kazanımlarının dolaylı olarak ABD-Batı'nın kazanımları olduğu öncülünden hareket etmektedir. Bu öncülden daha yanlış bir şey olamaz.

Doğanın diyalektiği, hiçbir şeyin statik olmadığı, her şeyin sürekli değişim içinde olduğudur. Bu yasa ile eşitsiz ekonomik gelişme yasası arasındaki bağlantıyı kurarsak, hiçbir ülkenin sonsuza kadar aynı ekonomik yapı ve güçte kalmayacağı tarihsel olarak kanıtlanmış sonuca ulaşırız. Çin, Vietnam, Malezya, Endonezya vb. sömürge ve feodal ülkelerdi, bugün dünyanın en büyük ekonomilerine sahip politik olarak bağımsız ülkeler haline geldiler. Osmanlı, Roma ve İngiliz imparatorlukları gibi diğerleri de çöktü ve yenileri ortaya çıktı. İşte diyalektik budur ve eşitsiz ekonomik kalkınmanın yasası budur.

Türkiye'yi 1950'lerin Türkiye'si olarak görmek, tüm yapısal, askeri ve ekonomik değişimleri görmezden gelmek ve onu özellikle 1990'ların sonundan sonra hala ABD'ye bağımlı bir kukla ülke olarak görmek oldukça eski bir anlayış ve değerlendirmedir.

İnsanlar, özellikle Rosa'ya yönelik eleştirisinde Lenin'in açık ayrımını göz ardı ederek, siyasi bağımlılığı her zaman ekonomik bağımlılıkla karıştırıyor veya eşitliyorlar.

Bu kadar çok ülkenin olduğu bir dünyada, her ülke var olmak, gelişmek ve ilerlemek için belirli bir ölçüde birbirine ekonomik olarak bağımlıdır. Önemli olan siyasi bağımsızlıktır. Türkiye'yi, sadece ekonomik bağımlılığı olduğu için ABD'ye siyasi olarak bağımlı bir kukla ülke olarak görmek için, iç ve dış ilişkilerdeki herhangi bir gelişmeden veya değişiklikten habersiz olmak gerekir.

Lenin'in okuduğu, katıldığı ve girişini yazdığı kitabında Buharin, bir ülkenin ve devletin ekonomik anlamda emperyalist bir devlete dönüşümünü özetler. Analizini Türkiye'deki gelişmeyle karşılaştırdığında çarpıcı bir şekilde örtüşüyor. İlgili tarafların kitabı dikkatlice okumalarını öneririm.

"Emperyalizme doğru eğilim" diyor Bukharin, "ekonomik olguları büyük siyasi güçle birleştirir. Her şey büyük ölçekte örgütlenir... Yeni ekonomik ve sosyal güçler hem ülke içinde hem de sınırları dışında güçlü bir koruma gerektirir; devlet bu amaçla yeni organlar, çok sayıda memur ve kurum yaratır... Ulusal ekonomi ve siyaset en sıkı şekilde iç içe geçmiştir. Devlet gücü genel olarak önem kazanıyorsa, askeri örgütlenmesinin, ordunun ve donanmanın büyümesi özellikle dikkat çekicidir... Muazzam bir şekilde büyüyen devlet bütçesi, militarizasyonun yumuşak bir şekilde ifade edildiği gibi "savunma amaçlarına" giderek daha büyük bir pay ayırmaktadır... çünkü devletin askeri gücü kapitalist güven, ekonomik mücadelesinde kullanılacak silahtır... Kapitalist toplum, savaşlar olmadan düşünülemeyeceği gibi silahlar olmadan da düşünülemez... Dolayısıyla finans kapitalinin yönetimi hem emperyalizmi hem de militarizmi içerir. Bu anlamda militarizm, finans kapitalinin kendisinden daha az tipik bir tarihsel olgu değildir... Devlet aygıtı, yalnızca genel olarak egemen sınıfların çıkarlarını değil, aynı zamanda kolektif olarak ifade edilen iradelerini de temsil eder... Finans kapital, bunların neredeyse tüm çeşitlerini birçok merkezi örgütte toparlayıp tek bir "sağlam gerici kitle" halinde birleştirmiştir. "Demokratik" ve "liberal" duygular, her zaman bir devlet diktatörlüğüne ihtiyaç duyan modern emperyalizmde açık monarşist eğilimlerle yer değiştirmiştir. Parlamento şu anda daha çok dekoratif bir kurum olarak hizmet vermektedir; iş adamları örgütlerinde önceden hazırlanmış kararları geçirir ve konsolide olmuş burjuvazinin kolektif iradesine yalnızca biçimsel onay verir. "Güçlü bir iktidar" modern burjuvazinin ideali haline gelmiştir... Bu, finans kapitalinin büyümesinin neden olduğu tamamen yeni bir sosyopolitik oluşumdur."

Türkiye, tekelci kapitalizm, tüm kamu endüstrilerinin özelleştirildiği devlet kapitalizmi, finans kapitalinin oluşumu, sermaye ihracatı, askeri sanayinin geliştirilmesi, savaş yolunda askerileşme ve askeri ihracat aşamalarından geçmiştir. Üstüne üstlük bir ülkeyi istila etmiş ve topraklarının bir kısmını işgal etmiştir. Bu bağlamda Türkiye, sadece ekonomik anlamda değil, birleşik, bütünlük içindeki tanımıyla da emperyalist bir ülkedir. Politikalarına ve uygulamalarına bakıldığında, çıkarları çatıştığında ve çakışmadığında ABD veya Rusya olsun, diğer emperyalist ülkelerle farklı olduğu somut bir gerçektir. "Küçük emperyalist" bir ülke olarak, Turkiye süper güçler arasındaki çatışmadan doğan her fırsatı değerlendirmek için stratejik önemini ve askeri gücünü kullanmakta,  büyük riskler almaktan çekinmemektedir ve şimdiye kadar da hemen hepsinin sonuçlarından kazançlı olarak çıktı. Elbette bu Türkiye’nin onlardan daha güçlü olduğu için değil, kendisinin süper güçler açısından stratejik ve ekonomik önemi nedeniyle. Süper güçler, Türkiye’nin bütün “kalleşliklerine” ve güvenilmezlik karakterine rağmen, büyük güçler, Türkiye’yi yabancılaştırmak istemiyorlar, bu nedenle kendi stratejik ve ekonomik çıkarları için uzaklaşmayı ve taviz vermeyi tercih ediyorlar. Türkiye'nin bir vekalet devlet olmadığı ve aksine, kendi egemen sınıfının çıkarları için hareket ettiği gerçeğinden yola çıkarsak, en azından kısa vadede ilk analizimde kazananlar ve kaybedenleri şöyle sıralayabiliriz;

Görünüşe göre Suriye'de gerçekten kazanan tek güç, Suriye'de oynadığı oyundan kâr eden Türkiye'dir; bunun başlıca bir nedeni, vekil HTS ve SDN aracılığıyla Esad'ı devirme hedefine ulaşmasıdır. Bu onlara Suriye hükümetini kurmada- eğer kurulabilirse- bir üstünlük sağlayacak, bir kaldıraç olacak.

Ancak Suriye'deki bu gelişme, Ortadoğu'dan Orta Asya'ya, El Kaide'nin bulunduğu birçok Müslüman ülkeye, ırkçı ayrımcı politikaları nedeniyle Müslüman nüfusun radikalleştiği Hindistan'a ve oradan da birçok büyük ve küçük Müslüman nüfusun bulunduğu Çin'e korku ve endişe yayacaktır. Bu gelişme, bu ülkelerdeki tüm Cihatçıları ve radikalleri cesaretlendiren ve harekete geçiren bir etkiyle gelebilir. Suriye'deki Cihatçıların hepsi Suriyeli değil, birçok ülkeden gelen "profesyonel" Cihatçılardır ve bunların Cihatçı savaşlarını yürütmeleri için olgunlaşmış başka ülkelere geri dönme veya oraya gitme niyetleri olması oldukça olasıdır. Bu anlamda da, Türkiye'nin yönetici sınıfı kazanan kategorisindedir,  çünkü diğer ülkelerde, bu cihatçıları kullanarak şantaj yapma etken kartı elinde olacaktır.

Suriye özelinde, bu belirsizlik ve olası kaos, birincil kazanan olarak Türkiye için de tehlikeli bir şekilde geçerlidir. Halktan toplanan vergilerle ve Suriye'den çalınan petrolün kârıyla bu çetelere maaş ödemek, cihatçıları desteklemek ve yönetmek başka bir şey, İsrail sınırına kadar uzanan bir ülkeyi bu çetelerle uzaktan yönetmek ve beslemek başka bir şeydir. Kazanmak başka bir şey, kazandığınızı elinizde tutmak ve bundan en iyi faydayı çıkarmak ve bu kapasitede olmak iki ayrı şeydir.

Küçük emperyalist Türkiye, küçük resme bakıldığında birincil kazanan olsa da, büyük resme ve uzun vadeli çıkarımlara bakıldığında daha kötü kaybeden kategorisine geçebilir.

Önümüzdeki gelişmelere dayanarak bazı tahminlerde bulunabiliriz.

 

Herkes Rusya'nın kaybeden olduğunu söylüyor. Bir dereceye kadar doğru çünkü desteklediği Suriye Hükümeti çöktü. Ancak, hiç kimse Suriye ordusunun bu kadar pasif olacağını ve saldırıya karşı ciddi bir direniş göstermeyeceğini beklemiyordu. Hiçbir dış ülke, kendini savunamayan veya savunmaya ilgi göstermeyen bir ülkeye anlamlı bir şekilde yardım edemez. Rusya, buna rağmen Suriye'de savaşmaya devam ederse, bu onlar için bir felaket olurdu ve ABD'nin umduğu da buydu. ABD, Ukrayna'da savaşan Rusya'nın Suriye'de sıkışıp kalacağı uzun süreli bir Suriye savaşı bekliyordu. Bu olmadı. Saldırıyla Rusya'yı sırtından bıçaklayan Türkiye, "barışçıl bir geçiş" sağlayarak Rusya'nın yardımına geldi ve Rusya'yı bu sorundan "kurtardı" - sanki yaptığı kalleşliğine bir "ödeme" gibi görünüyor. Bu tavır, Türkiye elitinin genel uygulamasına, aslında emperyalist ikiyüzlü bir uygulamanın tipik politikasına uyuyor. ABD'nin Suriye'de uzun bir savaş ve Rusya'yı oyalama, genişletme stratejisi ve taktiği gerçekleşmedi. Bu anlamda Rusya bundan kazanan olarak çıktı ve ABD de kaybeden olarak çıktı. Özellikle Cihatçıların Rusya'ya Rus ordusunun ve üslerinin sağlam kalacağına dair garanti vermiş olması ilginçtir.

İsrail'in çıkarları da aynı şekilde savaşın devamındaydı; Gazze'deki katliamlardan dikkatin dağıtılması, Lübnan'dan Suriye'ye Hizbullah'ın, Irak'tan Irak milislerinin ve İran'ın Suriye'ye gönderilmesi, böylece Hizbullah'ın zayıflatılması ve İran'ın meşgul tutulması. Bu kararın alındığı Astana'da ne ABD ne de İsrail hazır bulundu ve cihatçılar savaşmadan Bağdat'a girebildi. Türkiye'nin bu cihatçılar üzerinde ne kadar kontrol sahibi olduğu gerçeği Astana'da ve sonrasında tam olarak ortaya çıktı - HTŞ savaşmadan Bağdat'a yürüdü. ABD ve İsrail'in beklentilerine ve stratejilerine aykırı olarak “ iç savaş”, en azından şimdilik, sona erdi. Dolayısıyla ABD ve İsrail bu konuda "kaybedenler" kategorisinde. Ancak İsrail, Gazze'deki soykırımdan dikkati uzaklaştırmada başarılı olması ve geleceği bilinmeyen, iç çatışmalara hazır ve İsrail ile sınırlarını savunacak organize bir ordusu olmayan, İsrail'in daha fazla toprak ele geçirmesine meydan okuyacak bir Suriye'ye sahip olması anlamında kazanan kategoride.

İran kaybedenler kategorisinde, Suriye'den geçen Hizbullah'a olan destek kanalını kaybetti. Cihatçı lider, İran ve Hizbullah'a olan nefretini kamuoyuna tekrarladı ve İran ve Irak dahil diğer Şii'lerden Hizbullah'a herhangi bir silah gitmesini engelleyeceklerini belirtti. Ancak, İran'dan Lübnan'a silah ve mühimmat taşınması konusunda Astana'da herhangi bir uzlaşmaya varılıp varılmadığını henüz bilmiyoruz. Bu, İran'ın İsrail ile bir savaşı durumunda Hizbullah'ı ve İran'a olan desteğini zayıflatacaktır. Burada da İsrail kazanan kategoride.

En büyük kaybedenler, her zaman olduğu gibi, halktır, bu durumda Suriye halkı.

Uzun vadede kazananların ve kaybedenlerin kimler olduğunu yakında göreceğiz veya en azından daha iyi anlayacağız.

Devamında(orta ve uzun vadede) olası kazananlar ve kaybedenler tespiti için daha iyi bir yargıda bulunmak için son derece ilgili bazı nesnel sorular soralım.

Yeni bir hükümetin kurulmasından sonra veya bu hükümet sırasında veya bağımsız ve ondan kopuk bir şekilde, HTS ve diğerleri kuzeydoğu Suriye'ye - SDG'ye saldırırsa, kaybedenler ve kazananlar kim olacak? Türkiye'nin kuzey Suriye'ye yönelik iştahı ve görüşleri iyi biliniyor ve hiç de gizli değil.

Ya da güney Suriye'ye, Dara bölgesine saldırırlarsa, kaybedenler ve kazananlar kim olacak?

İsrail kara kuvvetleri Lübnan ve Gazze'de yenilmiş olsa da, hala çok etkili hava kuvvetlerine sahipler. Daha önce, Suriye Hükümeti'nin çöküşünden önce, "İsrail güney Suriye'yi işgal etmeye ve Golan Tepeleri işgalini Suriye'de daha da derinleştirmeye mi hazırlanıyor?" sorusunu sormuştum. Böyle bir durumda ne olacak ve Suriye ve/veya HTŞ'nin yeni hükümetinin tepkisi ne olacak?

"Kim kaybediyor ve kim kazanıyor" sorularına verilen yanıtlar, "küçük resme" değil, büyük resme bakılarak ve olası gelişmeler göz önünde bulundurularak belirlenmelidir.

Ancak o zaman, bu olası yeni hükümetin Türkiye'nin mi yoksa ABD'nin mi kuklası olduğu konusunda daha net bir fikre sahip olabiliriz. Ancak, tüm göstergelere dayanarak, "barışçıl dönüşüm", Suriye elçisinin katılımıyla Rusya, Türkiye ve İran'ın bir ürünü olduğundan - ABD-Batı ve İsrail'in hiçbir katılımı olmadan, "kapalı kapılar ardında yapılan anlaşmaların veya daha doğrusu "uzlaşmaların" hayati çıkarlarını dışladığı veya en azından katılımcıların çıkarlarına göre yapıldığı varsayımını güçlendiriyor. Astana Forumu'ndan önce İran, Hizbullah ve Irak Şii milislerinin asker göndermeyi bıraktığı yönünde yayılan haberler, aslında katılımcı ülkeler arasında bir uzlaşmanın göstergesiydi. Konuya siyaset perspektifinden bakarsak, Astana katılımcılarının kazandığını ve geri kalanların şu anki "çatışmasız" durumda kaybettiğini söyleyebiliriz. Astana grubu birincil hedeflerine ulaştı, ABD ulaşamadı.

Kısacası, büyük resmin küçük bir parçasına bakarak değerlendirmeler ve yorumlar yapmak, eleştirel ve sorgulayıcı zihinler için geçerli ve doğru bir yaklaşım değildir. Özellikle değerlendirme için yanlış öncüllerden hareket etmek kaçınılmaz olarak yanlış sonuçlara ulaşacaktır.

Suriye'deki bu kaotik ve öngörülemez durumdaki gelişmelerin ne olacağını bilmeden geleceğe dair bir yargıda bulunmak mümkün değildir. Sorun çok karmaşıktır ve özellikle Suriye, İsrail, Hizbullah, Lübnan'ın varlığına ve büyük Müslüman nüfusa sahip ülkelerin geleceği ile hayati ilgilidir. Bu da yine gerileyen hegemonik eski tek kutuplu dünya düzeni; ABD-Batı ve yeni ortaya çıkan çok kutuplu dünya düzeni; Asya, Rusya ve Kolektif Güney arasındaki çatışmayla ilgilidir-bağlantılıdır. Suriye'deki gelişmeler kesinlikle ikisi arasındaki çatışmayı etkileyecektir ancak geçişi durdurmayacak veya yavaşlatmayacaktır.

Ezbere öğrenilmiş ve sloganlaştırılmış teorilere dayalı değerlendirmeler ve yorumlar ve bunların her durumda ayrıntılı açıklama yapılmadan sürekli tekrarlanması kitlelere hiçbir şey söylemez ve onları bilgilendirmez ve eleştirel bir zihin geliştirmelerine yardımcı olamaz.

 

Erdoğan A

9 Aralık 2024

Hong Kong

Suriye'nin çöküşünün uzun vadeli sonuçları; Marksist Leninist bir değerlendirme.