Bürokrasi Üzerine – Marks, Lenin, Stalin, E. Hoca, Kollontai’den
En Çok Kafa Karışıklığı olan Marksist Leninist Konular ve Okunması gereken Yazılar
İçindekiler sayfası ve PDF indirme bağlantısı
“politika için bir aygıt(=sınıflar arasındaki ilişkileri gözden geçiren ve düzelten), aygıt için bir politika değil!
(İyi) bir bürokrasi politikanın hizmetindedir, (iyi) bir bürokrasinin hizmetinde bir politika değil.” Lenin, 10. Kongrede Bir Konuşma için Notlar, Toplu Eserler, Cilt 36, sayfa 535-537.
Sovyetleri ve Stalin'i, karalamak için kullanılan çoğu terim gibi bürokrasi terimi de aynı amaçla kafa karıştırmak için kullanılmıştır. Burjuva liberalleri, sağ oportünistler, terimi Troçkist çarpıklığından ödünç aldıkları ve onunla uyumlu olarak burjuva bağlamında kullanırlar, sol oportünistler ise onu anarşist, anarko-Troçkist bağlamında kullanırlar. Hem sağ hem de sol oportünistlerin Troçkistler den ödünç alması şaşırtıcı değildir, çünkü Troçkizm her ikisinin karışımıdır.
Aynı madalyonun iki yüzü olması, özünde her iki tarafın da “sosyalist” maskeli sosyalizmin düşmanı olmasıdır. “Sosyalizme eski ve sık sık tekrarlanan bir itiraz” der Lenin, sosyalizmin “kitleler için kışla” ve “kitle bürokrasisi” anlamına geldiğidir. Lenin, RSDİP (B.) Yedinci (Nisan) Tüm Rusya Konferansı, 24-29 Nisan 1917
Bürokrasi, Marks'ın Hegel'in tanımını aldığı şekliyle;
“İdare -Yürütme, bürokrasi olarak geliştirdiği yönetimden başka bir şey değildir… Resmi işlev, memurların görevi ve yaşam boyu işidir… Gerçekte bürokrasi, bürokrasinin kendisinin dışında kalan bir içeriğin biçimciliğinden başka bir şey değildir…Bürokrasi, sivil toplumun devlet biçimciliğidir… Bürokratlar devletin Cizvitleri ve ilahiyatçılarıdır… Devletin amaçları büroların amaçlarına veya büroların amaçları devletin amaçlarına dönüştürülür. Bürokrasi, kimsenin kaçamayacağı bir çemberdir. Hiyerarşisi bir bilgi hiyerarşisidir….
Bürokrasinin ortadan kaldırılması, yalnızca evrensel çıkarın gerçekten özel bir çıkar haline gelmesine dayanabilir; ve bu ancak özel ilginin gerçekten evrensel hale gelmesiyle mümkündür.” Karl Marx, 1843 Hegel'in Hukuk Felsefesinin Eleştirisinden
Lenin, “kamu hizmetini, bürokrasiyi, yönetim işinde uzmanlaşan ve halka kıyasla ayrıcalıklı bir konuma sahip olan özel bir kategorideki kişileri temsil eden” olarak tanımlar. “Bu kurumu otokratik ve yarı-Asyatik Rusya'dan kültürlü, özgür ve medeni İngiltere'ye kadar her yerde burjuva toplumunun temel bir organı olarak görüyoruz." Lenin, Rus Sosyal-Demokratlarının Görevleri
Bürokrasi - memurluk, Bürokratlar - yöneticilerin eski monarşilere, feodal sistemlere kadar uzanan bir geçmişi vardır. İlk ortaya çıkışını ve sınıfsal temellerini açıklayan Lenin,
“bürokrasi, burjuvazinin feodal beylere ve genel olarak “eski-soyluluk” sisteminin temsilcilerine karşı ilk siyasi aracıydı ve bürokrasi, burjuvazinin feodal beylere ve genel olarak “eski soylular” sisteminin temsilcilerine karşı ilk siyasi aracıydı, ve soylu toprak sahiplerinden değil, sıradan insanların, “orta sınıf” olan insanların siyasi yönetim arenasında ilk ortaya çıkışı oldu ve bu sınıfın oluşumu ve işe alınmasının koşulları nedeniyle yalnızca “burjuva halkın çocuklarına ” açıktır, ve bu burjuvazi ile binlerce güçlü bağlarla bağlantılıdır..…. her bürokrasi, tarihsel kökeni, çağdaş kaynağı ve amacı gereği, sadece ve sadece bir burjuva kurumudur” Lenin, Narodizmin Ekonomik İçeriği ve Eleştirisi Bay Struve'nin Kitabında, (Marksizm'in Burjuva Edebiyatına Yansıması) )
Feodalizmden Kapitalizme geçişte bürokrasi, Lenin'in dediği gibi ” yönetici sınıfın idari bir kolu olmaya devam eder” ama;
“bürokrasinin keyfi iradesiyle değil, ekonomik kalkınmanın amansız talepleri tarafından merkezileştirilen kapitalist bir devlette, bu örgütlenme, devletin tamamında birbirine perçinlenmiş tek bir güçte ifadesini bulmalıdır.” Lenin, Birinci Rus Devrimi'nde Sosyal-Demokrasinin Tarımsal Programı, 1905-1907, “Gericiliğe Karşı Bir Siper” Olarak Yerel Özyönetim
Engels’in örneklediği gibi,
“burjuvazinin politik olarak çok daha az eğitimli olduğu yerde, Liberal bürokrasi göreve başladı ve iktidarı ve onlar için güven içinde elinde tuttuğunu açıkça belirtti... Şimdiye kadar eski hükümete karşı birleşmiş olan toplum partilerinin ve sınıflarının, zaferden sonra, hatta mücadele sırasında kendi aralarında nasıl bölündüklerini gördük; ve zaferden tek çıkar sağlayan aynı Liberal burjuvazinin, dünün müttefiklerinin üzerine nasıl döndüğünü, daha ileri karakterdeki her sınıfa veya partiye karşı düşmanca bir tavır aldığını ve feodal ve bürokratik çıkarlarla ittifak kurduğunu gördük.” Friedrich Engels, Almanya'da Devrim ve Karşı-devrim
Başka bir örnek veren Marx,
“Napolyon döneminde bürokrasi, yalnızca burjuvazinin sınıf egemenliğini hazırlama aracıydı. Restorasyon döneminde, Louis Philippe döneminde, parlamenter cumhuriyet döneminde, egemen sınıfın aracıydı.” Karl Marx, Louis Bonaparte'ın On Sekiz Brumaire'inden.
Bürokrasi, güdülerini burjuvaziden alsa da, eylemi sadece ve sadece feodal bir eğilim ve biçimdedir”. Lenin bunu şöyle açıklıyor;
““Yalnızca yirminci yüzyılın ilk on yılının getirdiği yeniliği hiç düşünmemiş olan insanlar, ekonomik ve siyasi ilişkiler arasındaki karşılıklı bağımlılık hakkında hiçbir şey anlamazlar … Ancak bağlantının var olduğunu kabul etmek yeterli değildir,bu bağlantının gerçek doğasının tam olarak ne olduğunu belirtmek gerekir. Yeni bir şeye dönüşme yolunda atılan adım, sözgelimi engin kendi kendine yeterliliği ve bağımsızlığıyla, “tuhaf doğasıyla”... ve kontrolsüz maliyesiyle eski “bürokratik” rejimi hiçbir şekilde ortadan kaldırmaz… Bürokrasi, bir yandan "faaliyetlerinin güdülerini büyük ölçüde burjuvazinin üst saflarından alırken", burjuva faaliyetine sadece ve sadece feodal bir eğilim ve bir biçim kazandırır.” Lenin, Broşürün Planı, Ayni Vergi
Devrim sabahında sosyalizmin inşasını, devamındaki günlerde devletin sönmesini bekleyen anarşist ütopya, kitlelerin kendi kendini yönetmesini, memuriyetin, yani bürokrasinin ortadan kaldırılmasını beklemektedir.
Burjuva devletle yıkılan burjuva bürokrasisidir. Stalin'in açıkladığı gibi;
"Devlet idaresinin eski aygıtının kaldırılmasıyla bürokrasi parçalandı, ama bürokratlar kaldı." Stalin, İşçi ve Köylü Müfettişlerinin Birinci Tüm Rusya Sorumlu Personeli Konferansının Açılışındaki Konuşması, 15 Ekim 1920
Lenin’in “Bürokratik aşırılıkları savunmayın, düzeltin. Bürokrasi ile mücadele uzun ve çetin bir mücadeledir” sözleri, sadece yazarın anlayabileceği terimlerle, bin sayfalık akademik kitaptan daha fazlasını bir cümlede anlatır.
Yeniye dönüşüm eskiyi hiçbir şekilde ortadan kaldırmadığı ve özellikle eski bürokratlar kaldığı ve burjuva kalıntılarına karşı sınıf mücadelesinin devam ettiği gerçeğinden yola çıkarsak, sorun bu mücadelenin burjuva bürokratlara karşı mücadeleyle birleştirilmesiyle ilgilidir. Lenin'in dediği gibi;
“Bürokratik olarak kalırsa kapitalistler üzerinde kontrol imkansızdır, çünkü bürokrasinin kendisi burjuvaziye binlerce iplikle bağlıdır ve bu bağlarla örülmüştür. “Lenin, Yaklaşan Felaket ve Onunla Nasıl Mücadele Edilir?
Ve bu nedenle;
"burjuvazi ile bağlantılı eski yürütme aygıtının, bürokrasinin, proleter devletin emirlerini yerine getirmeye uygun olmadığı açıktır." Lenin, Devlet ve Devrim Konut Sorunu
Stalin'in açıkça ve içtenlikle söylediği gibi;
“Önemli ölçüde bürokratik olan devlet aygıtımız, Parti ve Parti işçileri üzerinde belirli bir baskı uygulamaktadır. 1917'de, Ekim'e doğru ilerlerken, bir Komün'ün, emekçilerin özgür bir birliğinin olacağını, devlet kurumlarındaki bürokrasiye son vereceğimizi ve hemen olmasa bile, iki ya da üç kısa süre içinde devleti, emekçilerin özgür bir birliğine dönüştürmenin mümkün olacağını hayal etmiştik.
Ancak pratik göstermiştir ki, devleti bürokrasi unsurlarından kurtarmak, , bu hala çok uzakta olan bir idealdir. Sovyet toplumunu özgür bir emekçi birliğine dönüştürmek için Halkın yüksek bir kültür düzeyine sahip olması gerekir. Ağır harcamalar ve hantal idari birimler gerektiren ve varlığı diğer tüm devlet kurumları etkileyen ,büyük bir sürekli orduyu sürdürme zorunluluğunu ortadan kaldırmak için barış koşullarının her yerde tam olarak garanti altına alınması gerekir. Devlet aygıtımız önemli ölçüde bürokratiktir ve uzun bir süre daha böyle kalacaktır” Stalin; Partinin Görevleri
Bu, Marks'ın ve Lenin'in "yeniye dönüşümün eskiyi bir gecede ortadan kaldırmaz" şeklindeki değerlendirmesini doğrular. Burjuva devriminden sonra feodal toplumdaki bürokrasinin kaldığı ve biçimsel olarak değiştiği gibi, “devlet” ve “bürokrasi” gibi “eski”lerin bir kısmı da bilimsel anlamda komünist topluma geçiş sürecine kadar- daha yüksek aşamasına kadar- farklı sınıf bağlamında ve biçimde kalacaktır. Lenin bu gerçeği açıkça ortaya koymaktadır:
“Devletin sönmesinin ekonomik temelleri; bu durumda bürokrasinin sönmesi için “ekonomik temeller” de vardır” Lenin, Broşür Planı, Aynı vergi
Stalin, Marks ve Lenin'i tekrarlayarak sorunu ve çözümü on beşinci kongrede ortaya koyuyor;
“Partinin görevi, yeni burjuvaziyi tecrit etme çizgisini sürdürmek ve işçi sınıfı ile kasaba ve kırdaki işçi Sovyet aydınları arasındaki bağı güçlendirmektir.
d) Devlet aygıtı ve bürokrasiye karşı mücadele. Bürokrasi hakkında o kadar çok şey söyleniyor ki, fazla uzatmaya gerek yok. Devletimizde, kooperatifimizde ve Parti aygıtımızda bürokrasi unsurlarının bulunduğuna şüphe yoktur. Bürokrasinin unsurlarıyla mücadele edilmesinin gerekli olduğu ve bu görevin devlet gücü bizde olduğu sürece, devlet var olduğu sürece her zaman karşımıza çıkacağı da bir gerçektir.” Stalin, SBKP(B.) On Beşinci Kongresi
Sorun yalnızca bir devlet sorunu değil – yukarıdan aşağıya, aynı zamanda aşağıdan yukarıya kitleler sorunudur. Stalin'in belirttiği gibi,
"Devlet aygıtını reform etmek, onu baştan aşağı değiştirmek, bürokrasi ve yolsuzluk unsurlarını ondan kovmak ve onu geniş kitlelere yakın ve sevgili kılmak, kitleler devlet aygıtına sürekli ve aktif yardım sağlamadıkça imkânsız olacaktır.
Ama öte yandan, işçi ve köylülerin en iyi unsurları hükümet organlarına çekilmedikçe, devlet aygıtı ile emekçi kitleler "tabanı" arasında doğrudan ve yakın bir bağlantı kurulmadıkça, kitlelerin aktif ve sürekli yardımı mümkün değildir.” Stalin, Sorular ve Cevaplar
Yalnızca sağ ve solun oportünist akrabalığı, terimleri burjuva anlamında ve bağlamında kullanır, ve yeniye dönüşüm” ve “yeniye dönüşüm” sonrası temel farklılıkları göz ardı ederek, onun sönmesine zemin hazırlamak için verilen mücadele, önlem ve adımları göz ardı eder.
Burjuva toplumundan farklı olarak, sosyalist toplumda -bürokratlarda- tüm yetkililer ve her türden vekil sadece işçiler tarafından seçilmekle kalmadığı, her an onlar tarafından yerlerinden edilebilirliği, Bürokratların maaşlarının, yetkin bir işçinin maaşını geçmediği gerçeği kasıtlı olarak gözden kaçırılan ve hiç bahsedilmeyen farklardandır.
“Yerel halkı “yönlendirmek” için yukarıdan atanan “yetkililer” her zaman restorasyon yolunda emin bir adım olmuştur…Halkın ihtiyacı olan, yetkilerini halk tarafından seçilen ve dilediği zaman halk tarafından değiştirilebilen gerçekten demokratik bir işçi ve köylü cumhuriyetidir.” Lenin, Geçici Hükümetin Karşı-Devrimci Adımları Nelere Yol Açıyor?
Marks’ın “Memurun anladığı şekliyle “toplumsal sorun” nedir?” sorusuna verdiği cevap genel olarak bu farkı da belirler;
“Halktan üstün olan maaşının ve mevcut konumunun korunmasıdır… hükümette, halkın çıkarlarına ihanet etmenin kazançlı bir iş olduğu bir devlette ancak saygın mevkiler elde etmeyi umabilecek hırslı profesörler, avukatlar ve benzeri kişiler.” Neue Rheinische Zeitung'da Marx
Engels'in kapitalist toplum için çok iyi açıkladığı gibi,
“Bürokrasi, gelirini artırmanın tek yolu olarak zimmete para geçirmeyi giderek daha fazla hor görmeye başlıyor; devlete sırtını dönüyor ve sanayi işletmelerinin yönetiminde çok daha kazançlı görevlerin peşinden koşmaya başlıyor.” Frederick Engels, Konut Sorunu
“Bürokrat olma eğilimi, yani halktan kopmuş ve halkın üzerinde duran ayrıcalıklı kişiler” diyor:
“bürokrasinin özü işte budur; ve kapitalistler mülksüzleştirilene ve burjuvazi devrilinceye kadar, proleter görevliler bile kaçınılmaz olarak bir dereceye kadar “bürokratikleşecektir”. Lenin, Devlet ve Devrim
Özel endüstriyel girişimlerin olmadığı ve “zimmete para geçirmenin” riskli bir iş olduğu sosyalizmde, Lenin'e göre;
“Bürokrasi, ya benzer şekilde halkın doğrudan yönetimiyle değiştirilir ya da en azından özel kontrol altına alınır; sadece seçilmiş memurlar olmakla kalmazlar, aynı zamanda halkın ilk talebi üzerine görevden alınabilirler; basit temsilciler konumuna indirgenirler; yüksek, burjuva ölçekte ücretlendirilen “işler”e sahip ayrıcalıklı bir gruptan olmaktan, ücretleri yetkili bir işçinin normal ücretini aşmayan özel bir “hizmet kolu”nun işçileri haline gelirler.” Lenin, İkili Güç, Toplu Eserler, Cilt 24, sayfa 38-41.
Dolayısıyla, bürokrasinin bir sınıf veya tabaka oldukları, burjuva içeriği ve sınıf karakterinden farklı olarak, sosyalist toplumda özel bir “hizmet kolu”nun işçileri haline gelirler. Sorun genel olarak “idari” işlerinde “bürokratların” yaklaşım ve uygulamaları ile ve özellikle entelijansiya da dahil olmak üzere kapitalist kalıntılara karşı devam eden mücadele ile ilgilidir. Lenin'in dediği gibi:
“Sanıyorum ki, bu ünlü bürokrasi hakkındaki haykırışlar merkezi organların kişisel yapısından duyulan memnuniyetsizliğin sadece bir perdelemesi, Kongrede ciddiyetle verilen bir sözün ihlalini örtbas etmek için bir incir yaprağı olduğu açıktır. “Sen bir bürokratsın çünkü Kongre tarafından benim isteklerime göre değil, onlara karşı atandın; sen bir formalitecisin çünkü benim rızama değil, Kongre'nin resmi kararlarına bağlı tavır alıyorsun; Parti Kongresi'ndeki "mekanik" çoğunluğa atıfta bulunduğunuz ve benim atanma isteğimi dikkate almadığınız için son derece mekanik bir şekilde hareket ediyorsunuz; sen bir otokratsın, sen bir otokratsın çünkü iktidarı kendi çemberlerinin "sürekliliği"nde ısrar eden eski, rahat küçük gruba devretmeyi, dahası, bu çevreci ruhun Kongre tarafından açıkça onaylanmamasından hoşlanmadıkları için reddediyorsun.
Bürokrasi hakkındaki bu çığlıkların, benim belirttiğim anlam dışında hiçbir zaman gerçek bir anlamı olmadı.
Bürokrasiden bahsediyorlar. Bürokrasi kelimesi Rusça'ya yer ve konum üzerinde yoğunlaşma olarak çevrilebilir. Bürokrasi, işin çıkarlarını kendi kariyerinin çıkarlarına tabi kılmak anlamına gelir; dikkati yerlere odaklamak ve işin kendisini görmezden gelmek demektir; fikirler için savaşmak yerine ortak seçme konusunda çekişmek anlamına gelir. Bu tür bürokrasinin istenmeyen ve Parti için zararlı olduğu tartışmasız bir şekilde doğrudur”, Lenin, Bir Adım İleri, İki Adım Geri, Kongreden Sonra. Mücadelenin İki Yöntemi
“Bu dönemin karakteristik özelliği” diyor Stalin,
“bir yanda kapitalist ülkeler ile ülkemiz arasındaki, diğer yanda sosyalist unsurlar ile ülkemizdeki kapitalist unsurlar arasındaki mücadelenin yoğunlaşmasıdır.” Stalin, SBKP'de Muhalefet Bloku
Ve daha da ileri açıklamasını yapıyor;
“Burjuva aydınlarının yıkıcı faaliyetleri, gelişen sosyalizme karşı direnişin en tehlikeli biçimlerinden biridir. …kapitalist şehir ve taşra unsurlarının sosyalist saldırıya karşı sunduğu direniş neyi temsil ediyor? Eskiyi yeniye karşı savunmak amacıyla proletaryanın sınıf düşmanlarının güçlerinin yeniden gruplandırılmasını temsil eder. Bu koşulların sınıf mücadelesinin şiddetlenmesine yol açmaktan başka bir şey yapmayacağını anlamak zor değil. Ama eğer biz sınıf düşmanlarının direnişini kıracak ve sosyalizmin ilerlemesinin önünü açacaksak, her şeyin yanı sıra, tüm örgütlerimize keskin bir üstünlük vermeli, onları bürokrasiden temizlemeli, kadrolarını geliştirmeli ve işçi sınıfının ve kırsal kesimin emekçi katmanlarının geniş kitlelerini kasaba ve kırsalın kapitalist unsurlarına karşı seferber etmeliyiz.” Stalin, SBKP(B.)'deki Sağ Sapma
Devam eden sınıf mücadelesinin yanı sıra, “Bu kurumların başlıca kusuru” diyor Lenin, “önemsiz meselelerle aşırı derecede yüklenmiş olmalarıdır. Sonuç olarak, onunla savaşmak yerine bürokrasiyle bocalıyorlar. “Lenin, A. D. Tsyurupa
Proletarya diktatörlüğü-sosyalizm dönemindeki “bürokrasi” sorununun, burjuva bağlamlarıyla hiçbir ilgisi olmadığı, ancak devam eden sınıf mücadelesi ile - sosyalist etik ve normların uygulanması, şikâyet, eleştiri, özeleştiri gibi- onun engelleyici işlevlerinin engellenmesi ve sönmesine hazırlanması gibi araç ve yöntemlerle ilgili olduğu açıktır. Lenin'in eleştirdiği çarpıcı bir açıklamayı verirsek;
"Kendimizi yalanlarla kandırmamalıyız. Bu zararlıdır. Bu bürokrasimizin ana kaynağıdır… pratik deneyimlerden öğrenememe başarısızlığı. Bu, tüm kötülüklerin ve bürokrasinin köküdür.” Lenin, Siyasi Büro Üyeleri İçin Yoldaş Molotov'a, 16 Mart 1922, Toplu Eserler, Cilt 33, sayfa 237-242
Ve öz eleştiri için;
“Öz eleştiri vermeden yapamayız. Hiçbir şekilde yapamayız... Onsuz, durgunluk, aygıtın bozulması, bürokrasinin büyümesi, işçi sınıfının yaratıcı inisiyatifinin zayıflaması kaçınılmazdır. Elbette özeleştiri düşmanlarımız için malzeme sağlar. Bu konuda oldukça haklısınız. Ama bu, aynı zamanda ilerlememiz için, emekçilerin yapıcı enerjilerini serbest bırakmak için, öykünmenin gelişmesi için, şok tugayları vb. için malzeme (ve bir teşvik) sağlar. Olumsuz yön, olumlu yön tarafından dengelenir ve ağır basar.
“Basınımızın eksikliklerimizi çok fazla öne çıkarması ve hatta bazen (istemeden) reklamını yapması mümkündür. Bu mümkün ve hatta muhtemel. Ve elbette ki kötü. Bu nedenle, eksikliklerimizin başarılarımızla dengelenmesini (daha ağır basmasını diyelim) talep ediyorsunuz. Bunda da tabii ki haklısınız. Bu kusuru kesinlikle ve gecikmeksizin onaracağız. Bundan hiç şüpheniz olmasın.” Stalin, A. M. Gorki'ye Mektup, 17 Ocak 1930
Sanayi gelişiminde bürokrasinin engellenmesi konusunda Stalin;
“Sanayi üretim maliyetlerini ve metaların toptan fiyatlarını düşürme politikasını mümkün ve oldukça uygulanabilir kılmak için ne gerekiyor? Bunun için üretim teknolojisinde köklü bir gelişme, fabrikalardaki emeğin örgütlenmesinde köklü bir gelişme, tüm ekonomik aygıtın köklü bir biçimde iyileştirilmesi ve basitleştirilmesi ve bu aygıtta bürokrasiye karşı kararlı bir mücadelenin olması elzemdir. Stalin, Tüm Birlik Leninist Genç Komünistler Birliği'nin Beşinci Birlik Konferansı'nda Yapılan Konuşma
Parti örgütleri içindeki Bürokrasi kavramını analiz eden Lenin;
“Belki de bürokrasi kavramını analiz etmeye yönelik tek girişim, yeni İskra'da (No. 53) “biçimsel demokratik ilke” ile “biçimsel bürokratik ilke” arasında çizilen ayrımdır. Bu ayrım bir gerçek payı içerir. Demokrasiye karşı Bürokrasi aslında merkeziyetçiliğe karşı özerkliktir; oportünist sosyal-demokrasinin örgütsel ilkesine karşı devrimci sosyal-demokrasinin örgütsel ilkesidir.
İkincisi, aşağıdan yukarıya doğru ilerlemeye çalışır ve bu nedenle, mümkün olan her yerde ve mümkün olduğu kadar, otonomizmi ve (aşırı hevesliler tarafından) anarşizm noktasına taşınan “demokrasi”yi destekler. Önceki, yukarıdan aşağıya doğru ilerlemeye çalışır ve merkezin parçalara ilişkin hak ve yetkilerinin genişletilmesini destekler. Ayrılık ve ayrı gruplar döneminde, devrimci sosyal-demokrasinin örgütsel olarak yükselmeye çalıştığı bu tepe, kaçınılmaz olarak, faaliyeti ve devrimci tutarlılığı nedeniyle en çok etkiye sahip olan çevrelerden biriydi... Böylece, farklı bir ortamda, örgütlenme sorununda Parti'nin oportünist ve devrimci kanadı arasındaki aynı mücadeleye sahip olursunuz; özerklik ile merkeziyetçilik, demokrasi ile "bürokrasi" arasındaki, gevşeme eğilimi ile parti yönetimi arasındaki, istikrarsız entelektüelin zihniyeti ile sadık proletaryanın zihniyeti arasında, entelektüelci bireycilik ile proleter dayanışması arasında aynı çatışma… bu iğrenç “bürokrasi”yi analiz etme ve kesin olarak tanımlama girişimleri kaçınılmaz olarak özerkliğe yol açar; duruşlarına “derinlik kazandırma” ve onu haklı çıkarma girişimleri, kaçınılmaz olarak geriliği meşrulaştırmaya, kuyrukçuluğa yol açar. .” Lenin, Bir Adım İleri, İki Adım Geri
Stalin, bürokrasi sorununu çok ciddiye alır ve ona karşı mücadele eder. “Sadece eski bürokratların sorunu olsaydı” diyor Stalin
“bürokrasiye karşı mücadele çok kolay olurdu. Sorun şu ki, bu eski bürokratlar meselesi değil. Mesele yeni bürokratların, Sovyet Hükümetine sempati duyan bürokratların ve nihayet komünist bürokratların meselesidir. Komünist bürokrat en tehlikeli bürokrat türüdür. Neden? Çünkü bürokrasisini Parti üyesi sıfatıyla maskeliyor.” Stalin, RCP(B)'nin On Üçüncü Konferansı
Ancak Stalin, ne bürokrasinin gerçeklerini gizlediğini ne de bir ütopyacı olduğunu gösteriyor. Sadece sorunu değil, çözümü de işaret ediyor. “Lenin'in kültür devrimiyle ilgili sloganı” diyor, “Bürokrasinin en kesin çaresi, işçi ve köylülerin kültürel düzeyini yükseltmektir. Kişi Devlet aygıtındaki bürokrasiyi lanetleyebilir ve kınayabilir, pratik çalışmamızda bürokrasiyi teşhis edebilir ve teşhir edebilir, ancak işçi kitleleri, devlet aygıtını aşağıdan, işçi kitleleri tarafından kontrol etme olanağını, arzusunu, yeteneğini yaratacak belirli bir kültür düzeyine ulaşmadıkça, bürokrasi her şeye rağmen var olmaya devam edecektir.”” Stalin, SBKP(B.) On Beşinci Kongresi
Bu konuyla ilgili olarak başlatılan “Şikâyet Bürosu” adlı büro için Stalin şunları söylüyor;
“Şikâyet Bürolarının çalışması, Parti, Sovyet, ekonomik, sendika ve Komsomol aygıtlarımızdaki eksiklikleri giderme mücadelesinde, idari aygıtımızı geliştirmede büyük önem taşımaktadır.
Lenin, bir aygıt olmadan uzun zaman önce yok olmuş olacağımızı ve aygıtı geliştirmek için sistematik, inatçı bir mücadele olmadan kesinlikle yok olacağımızı söyledi. Bu, aygıtımızda muhafazakarlığa, bürokrasiye ve kırtasiyeciliğe karşı kararlı ve sistemli mücadelenin Partinin, işçi sınıfının ve ülkemizin tüm emekçilerinin temel görevi olduğu anlamına gelir. Şikâyet Bürolarının muazzam önemi, aygıtın iyileştirilmesi için mücadele konusunda Lenin'in emrini yerine getirmenin ciddi bir aracı olmalarıdır. “ Stalin, Şikâyet Bürolarının Önemi ve Görevleri
Sonuç olarak, Sovyetlerde Bürokrasi Üzerine sorunuyla ilgili birkaç eleştiri ve özeleştiri yazısı dışında, yazıların çoğu burjuva ve revizyonist, anarşist, anti-Marksist yazılardır ve kitlelerin cehaletine ve tarihsel, teorik bilgi eksikliğine dayanır. Ya da en iyi ihtimalle siyasi devrimden sonra toplumun bir gecede komünist topluma dönüşeceğine inananların ütopik, anarşist yazıları olmuştur. Proleter devlette temsili organlar, “...aynı anda hem yürütme hem de yasama organı” olarak kurulmuş ve hareket eden gerçek çalışma kurumlarıdır. “ Ve, “kapitalist toplum ile komünist toplum arasında, birinin diğerine devrimci dönüşüm dönemi yer alır. Buna tekabül eden de, devletin proletaryanın devrimci diktatörlüğünden başka bir şey olamayacağı bir siyasi geçiş dönemidir.”…“Sosyalist özyönetim” siyasi sisteminin proletarya diktatörlüğüyle hiçbir ortak yanı yoktur, hatta ona karşıdır.”
Devletin sönmesi için ekonomik temellerin hazırlanması bir ön koşul olduğu gibi, “bürokrasinin sönmesinin ekonomik temelleri” de ön koşuldur, Lenin, Broşürün Planı, Ayni Vergi
Anarşist, revizyonist, sinsi, tarihsel olarak anti-Marksist olan sağ ve/veya sol sapmalarla gizlenmiş olanlar (en yaygın olarak Stalinist olan) “bürokrasi” suçlamasını haykırırlar. Stalin'in 13. Konferans konuşmasında belirttiği gibi;
“Troçki, grupların Merkez Komitesi tarafından kurulan bürokratik rejim nedeniyle ortaya çıktığını ve bürokratik rejim olmasaydı grupların da olmayacağını iddia ediyor. Bu Marksist olmayan bir yaklaşımdır yoldaşlar. Gruplar ortaya çıkar ve yükselmeye devam eder, çünkü ülkemizde sosyalizmin embriyonik biçimlerinden ta orta çağa kadar çok çeşitli ekonomi biçimlerine sahibiz. İlk etapta bu. Sonra NEP'e sahibiz, yani kapitalizme, özel sermayenin canlanmasına ve onunla birlikte gelen fikirlerin canlanmasına izin verdik ve bu fikirler Partiye nüfuz ediyor. Bu ikinci sırada. Ve üçüncü olarak, Partimiz üç bileşenden oluşur: saflarında işçiler, köylüler ve aydınlar vardır. O halde, eğer soruna Marksist bir şekilde yaklaşırsak, bazı durumlarda cerrahi müdahaleyle çıkarmamız gereken ve diğer durumlarda ideolojik yollarla, tartışma yoluyla çözmemiz gereken grupların oluşması -Partiden bazı unsurların çekilmesinin nedenleri bunlardır. " Stalin, RCP(B)'nin On Üçüncü Konferansı
Hemen her durumda, bürokrasiye karşı sol ya da sağ oportünistlerin haykırışları, bürokrasiyi farklı biçimlerde desteklemek ve savunmakla sonuçlanır. Enver Hoca, “Stalin'le Görüşmelerimden Anılar” adlı eserinde şöyle yazar;
““Kruşçevcilerden diğer tüm revizyonistlere ve Uluslararası burjuva gericiliğine kadar komünizmin bütün düşmanları, bu büyük Marksist-Leninist’in tüm erdemlerini, saf düşüncelerini ve adil eylemlerini karalamak ve çarpıtmak, ve Lenin ve Stalin tarafından kurulan ilk sosyalist devletin itibarını sarsmak için her yolu denediler... Enver Hoca, Stalin ile Görüşmelerimden Anılar
Marksist Leninistler, bürokrasinin bir gecede zorla ortadan kalkacağına inanan ütopyacılar değildir. Ona karşı mücadele etmek için gerekli adımları atarlar ve yok olması için gerekli koşulları hazırlarlar. Bunlardan birincisi, Lenin'in belirttiği gibi, bürokratlar “basit temsilciler konumuna indirgenir; yüksek, burjuva ölçekte ücretlendirilen “işler”e sahip ayrıcalıklı bir gruptan, ücretleri yetkili bir işçinin normal ücretini aşmayan özel bir “hizmet kolu”nun işçileri haline getirilirler.”
“Bürokrasi” sorunu, kapitalist bir ülkede ele alındığı gibi aynı şekilde, aynı bağlamda, aynı sepet içinde ele alınamaz ve alınmamalıdır. Devlet; Ordu ve benzeri kurumları var olduğu sürece politikanın hizmetinde "bürokrasi " varlığını koruyacaktır ama kapitalist içerikte değil. Devletin sönmesi ile bürokraside sönecektir.
Erdoğan A
Kaynak; On Bureaucracy
Konuyla İlgili Yazılar
Karl Marx, Hegel'in Hukuk Felsefesinin Eleştirisinden - S22
Karl Marx, Neue Rheinische Zeitung'da - P31
Engels, Almanya'da Devrim ve Karşı-devrim – S39
Karl Marx, Louis Bonaparte'ın On Sekiz Brumaire'i. -P41
Karl Marx, Fransa'da İç Savaş – S43
Engels, Prusya Askeri Sorunundan ve Alman İşçi Partisinden – P44
Marx ve Engels, “Stirner” İnşasından Memnun Kaldı – S48
Frederick Engels, Konut Sorunu – P50
Lenin, Rus Sosyal-Demokratlarının Görevleri – P51
Lenin; Bir Adım İleri, İki Adım Geri – P53
Lenin, Eski ve Yeni – P60
Lenin, Tartışmalı Konular – S65
Lenin, Geçici Hükümetin Karşı-Devrimci Adımları Neye Yol Açıyor – S70
Lenin, Devlet ve Devrimden – S74
Lenin, Tüm Rusya Sendikalar Merkez Konseyi -P78
Lenin, Parti Krizi – S79
Lenin, G. Y. Sokolnikov – S81
Lenin, A.D. Tsyurupa – P83
Stalin, Üç yıllık Proletarya Diktatörlüğü – P85
Stalin, Partinin Görevleri – P85
Stalin, Tartışma, Rafail, Preobrazhensky ve Sapronov'un Makaleleri ve Troçki'nin Mektubu – S88
Stalin, RCP(B)'nin On Üçüncü Konferansı – P95
Stalin, RCP(B.) 13. Kongresinin Sonuçları - P106
Stalin, SBKP(B.)'nin On Dördüncü Kongresi -P109
Stalin, Sorular ve Cevaplar – P112
Stalin, “Partimizde Sosyal-Demokrat Sapma” Raporu Üzerine Tartışmaya Cevap – S114
Stalin, SBKP(B.)’deki Sağ Sapma – P118
Stalin, SBKP(B.)'deki Muhalefet Bloku - P128
Stalin, SBKP(B.)’nin On Beşinci Kongresi – P146
Stalin, Tüm Birlik Leninist Genç Komünistler Birliği'nin Sekizinci Kongresinde Yapılan Konuşma - P151
Stalin, Öz Eleştiri Sloganını Kabalaştırmaya Karşı - P156
Stalin, Komünist Akademideki Parti İşleri Çalışma Grubu Üyelerine Mektup – P167
Stalin, SBKP(B.)'deki Sağ Tehlike – P170
Stalin, MK'nin C.P.S.U.(B.) 16. Kongresine Siyasi Raporu – P186
Stalin, Şikâyet-Bürosunun Önemi ve Görevleri
Stalin, C.P.S.U.(B.) Merkez Komitesinin Çalışmaları Üzerine On yedinci Parti Kongresine Rapor – P193
Kollontai, İşçi Muhalefeti, Bürokrasi Üzerine – P205
Enver Hoca, Yugoslav “Öz Yönetim” – P223
Hiç yorum yok