Sosyal Demokratların Görevleri - yazıdan geniş parçalar

Lenin , Collected Works  2 (Toplu Eserler 2), Progress Publishers, Moscow,  December 1897

.......

Bize göre , içinde bulunduğumuz bu özgül anda , en acil sorun, Sosyal-Demokratların pratik faaliyetleri sorunudur. Sosyal-Demokrasinin pratik yanını vurguluyoruz, çünkü teorik yan açısından en kritik dönem - bir taraftan muhaliflerinin onu anlamayı inatla reddetmeleri, yeni akımı daha ortaya çıkar çıkmaz bastırmak için olağanüstü çaba göstermeleri ve öte taraftan Sosyal-Demokrasinin ilkelerinin yiğitçe savunulması dönemi- şimdi artık açıkça arkamızda kalmıştır. Şimdi Sosyal-Demokratların teorik görüşlerinin ana ve temel özellikleri yeteri kadar açıklığa kavuşturulmuş bulunuyor. Ama aynı şey Sosyal-Demokrasinin pratik yanı, onun siyasi programı, yöntemleri, taktikleri hakkında söylenemez. Bizce, Sosyal-Demokrasi ile, teoride Narodnaya Volya’nın ilkelerini bütünüyle reddetmiş ve pratikte de ya şartların zorlamasıyla işçiler arasında propaganda ve ajitasyon sürdürmeye -hatta dahası işçiler arasındaki faaliyetlerini sınıf mücadelesi temeli üzerinde yürütmeye- sürüklenen ya da tersine bütün programlarını ve devrimci faaliyetlerini demokratik görevlerin üzerine oturtmaya uğraşan devrimciler arasında tam bir yakınlaşmayı engelleyen yanlış kavrayış ve karşılıklı yanlış anlama, işte bu alanda çoğunlukla hakim olmaktadır. ...

Dolayısıyla, Sosyal-Demokratların pratik görevlerini açıklamaya çalışmanın ve şu anda varolan üç program arasında onlarınkinin en mantıklısı olduğu ve ona karşı ileri sürülen önermelerin de geniş ölçüde yanlış anlama üzerine temellendirildiği biçimindeki değerlendirmemizin dayanaklarını belirtmenin özellikle uygun olacağı kanısındayız.

Sosyal-Demokratların pratik faaliyetlerinin amacı, iyi bilindiği gibi, proletaryanın sınıf mücadelesine önderlik etmek ve bu mücadeleyi kendisini gösterdiği her iki biçim içerisinde örgütlemektir: sosyalist (sınıf sistemini yıkmayı ve sosyalist toplumu örgütlemeyi hedefleyen, kapitalist sınıfa karşı mücadele) ve demokratik (Rusya’da siyasal özgürlüğü kazanmayı ve Rusya’nın siyasal ve toplumsal sistemini demokratikleştirmeyi hedefleyen, mutlakıyetçiliğe karşı mücadele). İyi bilindiği gibi dedik. Ve gerçekten de daha, ayrı bir toplumsal-devrimci akım olarak ortaya çıktıkları andan itibaren, Rus Sosyal-Demokratları faaliyetlerinin bu amacına daima tam bir kesinlikle işaret etmişler, proletaryanın sınıf mücadelesinin ikili görünüm ve içeriğini daima vurgulamışlar ve daima sosyalist ve demokratik görevleri arasındaki kopmaz bağlantı üzerinde ısrarla durmuşlardır – bu bağlantı benimsedikleri isimde açıkça ifadesini bulur. Bununla birlikte, bugün hâlâ, Sosyal-Demokratlar hakkında en çarpık kanılara sahip olan ve onları siyasi mücadeleyi görmezlikten gelmekle, vb. suçlayan sosyalistlere sıklıkla rastlarsınız. Bu yüzden, Rus Sosyal-Demokrasisinin pratik faaliyetlerinin her iki yanının tanımlanması üzerinde biraz duralım.

Sosyalist faaliyetle başlayalım. Bu açıdan Sosyal-Demokrat faaliyetin karakteri, Sen Petersburg İşçi Sınıfının Kurtuluşu için Sosyal-Demokrat Mücadele Birliği, Sen Petersburg işçileri arasındaki faaliyetine başladığından beri, oldukça açık hale gelmiş olmalıdır. Rus Sosyal-Demokratlarının sosyalist faaliyetleri, bilimsel sosyalizmin öğretilerini propaganda yoluyla yaymaktan, işçiler arasında, varolan toplumsal ve ekonomik sistemin, onun temeli ve gelişmesinin doğru bir kavranışını, Rus toplumundaki çeşitli sınıfların, karşılıklı ilişkilerinin, bu sınıflar arasındaki mücadelenin, işçi sınıfının bu mücadeledeki rolünün, onun çöken ve yükselen sınıflara karşı, kapitalizmin geçmişine ve geleceğine karşı tutumunun kavranışını, uluslararası Sosyal-Demokrasinin ve Rus işçi sınıfının tarihsel görevinin kavranışını yaymaktan oluşur. İşçiler arasında ajitasyon ise, propagandaya kopmaz biçimde bağlıdır ve doğal olarak Rusya’nın bugünkü politik koşullarında ve işçi kitlelerinin bugünkü gelişme düzeylerinde öne çıkar. İşçiler arasında ajitasyon, Sosyal-Demokratların, işçi sınıfının mücadelesinin bütün kendiliğinden görünümleri, işçiler ve kapitalistler arasında, çalışma günleri, ücretler, çalışma koşulları vs., vs. üzerine çıkan bütün çatışmalar içerisinde yer alması demektir. Bizim görevimiz, faaliyetlerimizi işçi sınıfı yaşamının gündelik pratik sorunlarıyla kaynaştırmak, işçilerin bu sorunları anlamalarına yardımcı olmak, işçilerin dikkatlerini en önemli istismarlara çekmek, onların işverenlere karşı taleplerini daha kesin ve pratik olarak formüle etmelerine yardımcı olmak, işçiler arasında dayanışma bilincini, bütün Rus işçilerinin, uluslararası proletarya ordusunun parçası olan birleşik bir işçi sınıfı olarak, çıkarlarının ve davalarının ortaklığı bilincini geliştirmektir. İşçiler arasında eğitim çevreleri örgütlemek, bunlarla Sosyal-Demokratların merkezi grubu arasında düzenli ve gizli ilişkiler kurmak, işçi sınıfı yayınlarını yayınlayıp dağıtmak, işçi sınıfı hareketinin bütün merkezleriyle haberleşmeyi örgütlemek, ajitasyon bildiri ve bildirgeleri yayınlayarak dağıtmak ve bir tecrübeli ajitatörler grubu yetiştirmek – kaba hatlarıyla, Rus Sosyal-Demokrasisinin sosyalist faaliyetlerinin görünümleri böyledir.

Bizim çalışmamız birincil ve esas olarak fabrika, kent işçilerine yöneliktir. Rus Sosyal-Demokrasisi güçlerini dağıtmamalıdır; faaliyetlerini, Sosyal-Demokrat fikirleri kabule en hazır, entelektüel ve politik bakımdan en gelişmiş ve ülkenin büyük siyasal merkezlerindeki sayılarının ve yoğunluklarının üstünlüğüyle en önemli durumda olan sanayi proletaryası üzerinde yoğunlaştırmalıdır. Bu yüzden, fabrika, kent işçileri arasında kalıcı bir devrimci örgütün yaratılması, Sosyal-Demokrasinin karşısındaki, içinde bulunduğumuz durumda ondan saptırılmamıza kayıtsız kalmanın büyük bir akılsızlık olacağı, birinci ve en acil görevdir. 

Fakat güçlerimizi fabrika işçileri üzerinde yoğunlaştırmanın gerekliliğini kabul ederken ve güçlerimizin dağıtılmasına karşı çıkarken, Rus Sosyal-Demokratlarının, Rus proletaryasının ve işçi sınıfının öteki katmanlarını görmezlikten gelmesini zerre kadar olsun kastetmek istemiyoruz. Hiç bir şekilde. Rus fabrika işçilerinin içinde yaşadıkları koşulların kendisi, çok sıklıkla, onları çoğu zaman zanaatkârlarla, kasaba ve köylerde fabrika dışına dağılmış olan ve yaşam koşulları sonsuz defa daha kötü olan sanayi proletaryasıyla en yakın ilişkiler içersine girmeye zorlar. Rus fabrika işçisi, aynı zamanda kırsal nüfus ile de dolaysız temas içerisine girer (çoğu zaman fabrika işçisinin ailesi kırda yaşamaktadır) ve dolayısıyla, kır proletaryasıyla, milyonlarca sürekli tarım işçisi ve gündelikçiyle ve aynı zamanda da, bir yandan acınası durumdaki toprak parçalarına sımsıkı sarılırken öte yandan borçlarını ödemek için çalışmak zorunda olup her türden “rastlantısal işte” çalışan, yani kendileri de ücretli işçi olan iflas etmiş köylülerle yakından temasa gelmeksizin edemez.

Rus Sosyal-Demokratları güçlerini zanaatkârlar ve kır emekçileri arasına göndermeyi uygun bulmamaktadırlar ama zerre kadar olsun onları görmezlikten gelme niyetinde de değillerdir; onlar ileri işçileri aynı zamanda zanaatkârları ve kır emekçilerini etkileyen sorunlar üzerinde de aydınlatacaklardır, öyle ki bu işçiler, proletaryanın daha geri katmanlarıyla ilişkiye geçtiklerinde, sınıf mücadelesi, sosyalizm ve genel olarak Rus demokrasisinin ve özel olarak Rus proletaryasının siyasi görevlerine ilişkin düşünceleri onlara aşılayabilsinler. Fabrika, kent işçileri arasında yapılacak daha bu kadar iş varken zanaatkârlara ve kır emekçilerine ajitatörler göndermek, pratik bir şey değildir ama sayısız durumda sosyalist işçi, bu kişilerle ister istemez temasa gelir ve bu fırsatlardan yararlanabilmesi ve Sosyal-Demokrasinin Rusya’daki genel görevlerini anlayabilmesi gereklidir.

....... Sosyalizm ve sınıf mücadelesi düşüncesinin kent işçileri arasında yayılması kaçınılmaz olarak bu fikirlerin daha küçük ve dağınık kanallara akmasına neden olacaktır. Bu, bu fikirlerin daha iyi hazırlanmış unsurlar arasında daha derin kökler salmasını ve Rus işçi sınıfı hareketinin ve Rus devriminin öncüsü içinde boylu boyunca yayılmasını gerektirir. Rus Sosyal-Demokrasisi, bütün güçlerini fabrika işçileri arasında faaliyet üzerine toplarken, sosyalist faaliyetlerini, pratikte, proletaryanın sınıf mücadelesi üstünde temellendiren Rus devrimcilerini de desteklemeğe hazırdır; fakat öteki devrimci gruplarla yapılacak olan hiç bir pratik ittifakın, teori, program ve temel slogan sorunları üzerinde uzlaşmalara veya tavizlere yol açmayacağı ve açmaması gerektiği noktasını hiç de gizlemez. Bugün devrimci hareketin sancağı olarak hizmet edebilecek tek devrimci teorinin bilimsel sosyalizm ve sınıf mücadelesi öğretisi olduğuna inanmış olan Rus Sosyal-Demokratları, bu öğretinin yayılması için, onu yanlış yorumlamalara karşı korumak için ve daha henüz genç olan Rusya’daki işçi sınıfı hareketine bulanık öğretileri empoze etme yönündeki her girişimle savaşmak için her çabayı göstereceklerdir..................

Şimdi de Sosyal Demokratların demokratik görevleri ve demokratik çalışmaları üzerinde duralım. Bir kere daha tekrarlayalım ki, bu çalışma, sosyalist faaliyetle kopmaz bir biçimde bağlantılıdır. İşçiler arasında propaganda yürütürken, Sosyal-Demokratlar, siyasal sorunlardan kaçınamazlar ve siyasal sorunlardan kaçınma, hatta onları kenara itme gibi bir girişimi derin bir hata ve uluslararası Sosyal-Demokrasinin temel ilkelerinden bir ayrılma olarak göreceklerdir. Bilimsel sosyalizmin yayılması ile eş zamanlı olarak Rus Sosyal-Demokratları, işçi sınıfı kitleleri arasında demokratik düşüncelerin yayılması görevini önlerine koyarlar; bütün görünümleri içinde mutlakıyetçiliğin, onun sınıf muhtevasının, onu devirmenin gerekliliğinin, siyasal özgürlük ve Rusya’nın siyasal ve toplumsal sisteminin demokratikleştirilmesi elde edilmeksizin işçilerin davası için başarılı bir mücadele sürdürmenin imkansızlığının kavranmasını yaygınlaştırmak için uğraşırlar. İşçiler arasında acil ekonomik talepleri üzerine ajitasyon yürütmede Sosyal-Demokratlar, bunu, işçi sınıfının acil politik ihtiyaçları, sıkıntı ve talepleri üzerine ajitasyon ile, her grevde, işçilerle kapitalistler arasındaki her çatışmada kendini gösteren polis zulmüne karşı ajitasyon ile, işçilerin genel olarak Rus yurttaşları olarak ve özel olarak da en kötü baskı altında bulunan ve en az hakka sahip olan sınıf olarak haklarının kısıtlanmasına karşı ajitasyon ile, işçilerle dolaysız temas içerisine giren ve işçi sınıfına kendi siyasal kölelik konumunu çok açık bir biçimde gösteren mutlakıyetçiliğin her önde gelen temsilcisi ve uşağına karşı ajitasyon ile kopmaz bir biçimde bağlarlar.

Ekonomik alanda işçilerin yaşamını etkileyen ve ekonomik ajitasyon amacı için kullanılmadan bırakılan hiçbir sorun olmaması gerektiği gibi, aynı şekilde, politik alanda da politik ajitasyon için konu olmaya yaramayacak hiçbir sorun yoktur. Bu iki türden ajitasyon Sosyal-Demokratların faaliyetleri içinde aynı madalyonun iki yüzü olarak kopmaz bir biçimde birbirine bağlanmıştır. Hem ekonomik ve hem de siyasal ajitasyon proletaryanın sınıf bilincini geliştirmek için eşit ölçüde gereklidir; hem ekonomik, hem de siyasal ajitasyon Rus işçilerinin sınıf mücadelesine yol göstermek bakımından eşit ölçüde gereklidir, çünkü her sınıf mücadelesi bir siyasal mücadeledir. İşçilerin sınıf bilincini uyandırarak, birleşik eylem ve Sosyal-Demokrasinin idealleri uğruna savaş için onları örgütleyerek, disipline ederek ve eğiterek her iki ajitasyon türü de, işçilerin acil sorunlar ve acil ihtiyaçlar karşısında kendi güçlerini ölçmelerini, düşmanlarından kısmi tavizler koparmalarını ve böylelikle ekonomik durumlarını düzeltmelerini sağlayacak, kapitalistleri işçilerin örgütlü gücü karşısında geriletecek, hükümeti işçilerin haklarını genişletmeğe, taleplerine kulak kabartmağa zorlayacak ve hükümeti, güçlü bir Sosyal-Demokrat örgüt tarafından yönlendirilen işçi kitlelerinin düşmanlığından, sürekli bir korku içinde tutacaktır.

Sosyalist ve demokratik propaganda ve ajitasyon arasındaki ayrılmazcasına sıkı bağlantıya ve her iki alandaki devrimci faaliyetin tam paralelliğine işaret etmiş bulunuyoruz. Bununla birlikte, bu iki türden faaliyet ve mücadele arasında büyük bir farklılık vardır. Farklılık şudur ki, ekonomik mücadelede proletarya, hem toprak sahibi soyluluğa ve hem de burjuvaziye karşı, belki küçük-burjuvazinin proletaryaya yönelen unsurlarından aldığı (bu da her zaman değil) yardım hariç, mutlak olarak tek başına bulunur. Oysa demokratik, siyasal mücadelede Rus işçi sınıfı tek başına değildir; bütün siyasi muhalefet unsurları, katmanları ve sınıfları, mutlakıyetçiliğe düşman olduklarından ve ona karşı şu ya da bu biçimde mücadele ettiklerinden, onun yanında bulunmaktadır. Burada proletarya ile yan yana, burjuvazinin ya da eğitilmiş sınıfların ya da küçük -burjuvazinin, otokratik hükümet tarafından zulmedilen milliyetlerin, dinlerin, mezheplerin, vb., vb. muhalif unsurları bulunmaktadır. Ortaya çıkan sorun doğal olarak işçi sınıfının bu unsurlara karşı tutumunun ne olması gerektiğidir. Dahası, otokrasiye karşı ortak mücadelede onlarla birleşmeli değil midir? Ayrıca bütün Sosyal-Demokratlar Rusya’daki politik devrimin sosyalist devrime ön gelmesi gerektiğini kabul etmektedirler; dolayısıyla onların otokrasiye karşı savaşmak için, şimdilik sosyalizmi bir yana bırakarak, siyasi muhalefet içerisindeki bütün unsurlarla birleşmeleri gerekmez mi? Bu otokrasiye karşı savaşı güçlendirmek için hayati değil midir?

Bu iki soruyu inceleyelim.

İşçi sınıfının, otokrasiye karşı mücadelenin bir savaşçısı olarak, siyasi muhalefet içindeki bütün diğer toplumsal sınıf ve gruplara karşı tavrı, ünlü Komünist Manifesto‘da açıklanan Sosyal-Demokrasinin temel ilkeleri tarafından kesin biçimde belirlenmiştir. Sosyal-Demokratlar, ilerici toplumsal sınıfları gerici sınıflara karşı, burjuvaziyi ayrıcalıklı toprak sahibi zümrenin temsilcilerine ve bürokrasiye karşı, büyük burjuvaziyi küçük-burjuvazinin gerici çabalarına karşı desteklerler. Bu destek, Sosyal-Demokrat olmayan program ve ilkeler ile herhangi bir uzlaşmayı şart koşmadığı gibi, bunu gerektirmez de – bu özgül bir düşmana karşı bir müttefike verilen destektir. Bunun da ötesinde Sosyal-Demokratlar bu desteği ortak düşmanın düşüşünü kolaylaştırmak için verirler, fakat bu geçici müttefiklerden kendileri için hiçbir şey beklemezler ve onlara hiçbir şey bağışlamazlar. Sosyal-Demokratlar varolan toplumsal sisteme karşı her devrimci hareketi desteklerler, bütün ezilen ulusları, zulme uğrayan dinleri, baskı altında tutulan toplumsal zümreleri, vb. eşit haklar için verdikleri savaşta desteklerler.

Siyasal muhalefetin bütün unsurlarına verilen destek, Sosyal-Demokratların propagandasında, otokrasinin işçilerin davasına düşman olduğu gösterilirken aynı zamanda öteki çeşitli toplumsal gruplara karşı düşmanlığına da işaret ediliyor olması gerçeği ile ifade edilmiş olacaktır; işçi sınıfının bu gruplarla özgül bir sorunda, özgül bir görevde, vb. dayanışmasına işaret edilecektir. Ajitasyonda bu destek, otokrasinin polis zorbalığının her görünümünden, bu zorbalığın genel olarak bütün Rus yurttaşlarını ve özgül olarak olağanüstü baskı altında tutulan toplumsal zümreleri, milliyetleri, dinleri, mezhepleri vb. nasıl etkilediğini ve bu zorbalığın özel olarak da işçi sınıfını nasıl etkilediğini işçilere göstermek için Sosyal-Demokratların yararlanmalarıyla dile getirilmiş olacaktır. Sonuç olarak pratikte bu destek, Rus Sosyal-Demokratlarının belirli özgül hedeflere ulaşmak amacıyla öteki eğilimlerden devrimcilerle ittifaklara girmeye hazır olmalarında ifadesini bulur ve bu isteklilik pratikte pek çok kez gösterilmiştir.

Bu bizi ikinci soruna ulaştırır. Sosyal-Demokratlar bir yandan şu ya da bu muhalefet grubunun işçilerle dayanışmasına işaret ederlerken daima işçileri ötekilerden ayıracaklar, daima bu dayanışmanın geçici ve şarta bağlı olduğuna işaret edecekler, daima, yarın kendilerini bugünkü müttefiklerinin karşısında bulabilecek olan proletaryanın bağımsız sınıf kimliğini vurgulayacaklardır. 

Bize denecektir ki, “böylesine bir davranış, içinde bulunduğumuz zamanda, siyasal özgürlük savaşçılarını zayıflatacaktır.” Bizim buna karşılığımız, böyle bir davranışın bütün siyasal özgürlük savaşçılarını güçlendireceğidir. Yalnızca belirli sınıfların bilinçli olarak kavranan gerçek çıkarlarına dayanan savaşçılar güçlüdürler, çağdaş toplumda şimdiden ağır basan bir rol oynamakta bulunan bu sınıf çıkarlarını bulanıklaştırmak için yapılacak her girişim, yalnızca savaşçıları güçten düşürecektir. Bu birinci noktadır.

İkinci nokta, otokrasinin sonuna kadar tutarlı ve kayıtsız şartsız tek düşmanı olduğundan ötürü, yalnızca işçi sınıfı ile otokrasi arasında hiçbir uzlaşma mümkün olmadığından ötürü, yalnızca işçi sınıfında demokrasinin hiçbir kayıt koymayan, kararsız olmayan ve geriye dönüp bakmayan bir savunucu bulabilmesinden ötürü, işçi sınıfının otokrasiye karşı mücadelede kendisini ayrı tutmasının gerekliliğidir. Nüfusun bütün öteki sınıflarının, gruplarının ve tabakalarının otokrasiye karşı düşmanlığı kayıtsız şartsız değildir; onların demokrasisi her zaman geriye dönüktür. Burjuvazi sınai ve toplumsal gelişmenin otokrasi tarafından geciktirilmekte olduğunu kavramadan edemez ama siyasal ve toplumsal sistemin tam demokratikleştirilmesinden korkar ve her an proletaryaya karşı otokrasi ile bir ittifaka girebilir. Küçük-burjuvazi, doğası gereği iki yüzlüdür ve bir yandan proletaryaya ve demokrasiye yönelirken öte yandan gerici sınıflara yönelir, tarihin yürüyüşünü duraksatmaya çalışır, otokrasinin girişimleri ve iltifatları ile ayartılmaya yatkındır  egemen sınıflarla proletaryaya karşı kendi küçük-mülk sahibi konumunu güçlendirmek uğruna bir ittifaka girmeğe açıktır.

Eğitilmiş kimseler ve genel olarak “aydın tabaka”, düşünce ve bilgiyi tutsak etmek isteyen otokrasinin vahşi polis zorbalığına karşı başkaldırmadan edemez; ama bu aydın tabakanın maddi çıkarları onu otokrasiye ve burjuvaziye bağlar, onu tutarsız olmaya, uzlaşmaya, muhalif ve devrimci tutkusunu bir memuriyet maaşı ya da bir hisse senedi veya kâr payı karşılığında satmaya zorlar. Ezilen milliyetler ve zulmedilen dinler arasındaki demokratik unsurlara gelince, herkes bilmekte ve görmektedir ki, nüfusun bu kategorileri içindeki sınıf antagonizmleri, otokrasiye karşı ve demokratik kurumlardan yana herhangi bir kategori içindeki sınıfları birbirine bağlayan dayanışmadan daha derin ve daha güçlüdür. Yalnızca proletarya, mutlakıyetçiliğin tutarlı biçimde demokratik, herhangi bir taviz ya da uzlaşmaya gidemeyen, kararlı bir düşmanı olabilir – ve sınıf konumundan ötürü de olmalıdır. Yalnızca proletarya siyasal özgürlük ve demokratik kurumlar uğruna öncü savaşçı olabilir. Birinci olarak, bu, siyasal zorbalık, içinde bulunduğu konum kendisine bu zorbalıkta herhangi bir değişiklik sağlama fırsatı vermeyen proletaryanın üzerine en ağır bir biçimde çöktüğü içindir – o, üst makamlara hatta memurlara bile ulaşamaz ve kamuoyunu da etkileyemez.

İkinci olarak, siyasal ve toplumsal sistemin tam demokratikleştirilmesini sağlamaya yalnızca proletarya yeteneklidir, çünkü bu, sistemi işçilerin avuçları içerisine yerleştirecektir. İşte, işçi sınıfının demokratik faaliyetlerinin öteki sınıf ve grupların demokratik özlemleriyle kaynaşmasının, demokratik hareketi zayıflatmasının, siyasi mücadeleyi zayıflatmasının, onu daha az kararlı, daha az tutarlı ve daha uzlaşmaya yatkın hale getirmesinin nedeni budur.

Öte yandan, eğer işçi sınıfı demokratik kurumlar uğruna mücadelenin öncü savaşçısı olarak öne çıkarsa, bu, demokratik hareketi güçlendirecektir, siyasal özgürlük mücadelesini güçlendirecektir, çünkü işçi sınıfı bütün öteki demokratik ve siyasi muhalefet unsurlarını mahmuzlayacak, liberalleri siyasal radikallere doğru itecek, radikalleri de bugünkü toplumun bütün siyasal ve toplumsal yapısından geri dönülmez bir kopuşa sürükleyecektir. ......

..........

Sosyal-Demokrasinin sınıf mücadelesinde önderlik ettiği proletaryanın, Rus demokrasisinin öncü savaşçısı olduğunu gösterdiğimizde, Rus Sosyal-Demokrasisinin siyasi görevleri ve siyasi mücadeleyi geri plana attığı şeklindeki çok yaygın ve çok garip bir görüşle karşılaşırız. Gördüğümüz gibi, bu görüş gerçeğin tam zıddıdır. ................ Bizim görüşümüzce bu şaşırtıcı gerçeğin açıklaması, şu aşağıdaki üç koşulda yatmaktadır.

Birinci olarak, bu, kendi program ve faaliyet planlarını, ülkede işlevi olan gerçek sınıfların, tarih tarafından belirli ilişkiler içerisine yerleştirilmiş bulunan sınıfların kesin bir değerlendirilmesi yerine soyut fikirler üzerine kurmaya alışkın eski devrimci teorilerin temsilcilerinin Sosyal-Demokrasinin ilkelerini anlamaktaki genel yetersizliklerinde yatar. Rus demokrasisini destekleyen çıkarların bu gerçekçi tartışmasından yoksunluk, yalnızca Rus Sosyal-Demokrasisinin Rus devrimcilerinin demokratik görevlerini geri plana bıraktığı görüşüne yol açabilir.

İkinci olarak, bu, ekonomik ve politik konular ile sosyalist ve demokratik faaliyetler bir tek bütün içerisinde, proletaryanın sınıf mücadelesinin tekliği içerisinde birleştirildiğinde, bunun, demokratik hareketi ve siyasal mücadeleyi zayıflatmadığını, tersine, onu halk kitlelerinin gerçek çıkarlarıyla daha da yakınlaştırarak, politik sorunları “aydın tabakanın tozlu çalışmalarından” çıkartıp sokağın, işçilerin ve emekçi sınıfların bağrına dökerek ve soyut fikirlerin yerine en çok sıkıntısını proletaryanın çektiği ve Sosyal-Demokratların ajitasyonlarını onun temeli üzerinde sürdürdükleri siyasal baskının gerçek görünümlerini yerleştirerek güçlendirdiğini anlamaktaki yetersizlikte yatar. ........

Üçüncü olarak, yanlış anlama “siyasi mücadele” teriminin bir yanda Narodnaya Volya’cılar ve Narodnoye Pravo’cular için bir anlam, diğer yanda Sosyal-Demokratlar için ise bir başka anlam taşımasından kaynaklanmaktadır. Sosyal-Demokratlar siyasal mücadeleyi daha farklı bir biçimde anlarlar, onlar bunu eski devrimci teorilerin temsilcilerinin anladıklarından çok daha geniş olarak anlarlar. ...........

P. L. Lavrov, Narodnaya Volya programının Sosyal-Demokrat programla ilişkisini kastederek şöyle yazar: “… Burada,” “sadece ve sadece bir tek şey önemlidir, yani otokrasi altında güçlü bir işçi partisini örgütlemek ve bunu otokrasiye karşı yönelen devrimci bir partiden ayrı olarak yapmak mümkün müdür?” ve bundan biraz daha yukarıda (sütün 1): “… otokrasi hüküm sürerken aynı zamanda bu otokrasiye karşı devrimci bir partiyi örgütlemeksizin bir Rus işçi partisi örgütlemek…”

Biz P. L. Lavrov için böylesine hayati öneme sahip görünen bu ayrımlardan hiçbir şey anlayamıyoruz. “Otokrasiye karşı devrimci bir partiden ayrı olarak bir işçi partisi” ne demektir?? Bir işçi partisinin bizzat kendisi devrimci bir parti değil midir? Bu otokrasiye karşı yönelmiş değil midir? Bu tuhaf fikir P. L. Lavrov’un makalesinde aşağıdaki pasajda açıklanmaktadır:

“Bir Rus işçi partisinin, otokrasinin egemenliği altında, bütün büyüleyiciliğiyle örgütlenmesi gerekecektir. Eğer Sosyal-Demokratlar bunu, aynı zamanda, otokrasiye karşı, böyle bir komploya[**] eşlik eden her şeyle birlikte, bir politik komplo[**] örgütlemeden başarabilirlerse, o zaman işçilerin kurtuluşlarının işçilerin kendi çabalarıyla elde edilmesi yerine getirilmiş olacağından, elbette ki onların siyasal programları, Rus sosyalistleri için uygun ve doğru bir program olacaktır. Ama bu, eğer olanaksız değilse, çok kuşku götürür bir şeydir”

İşte bütün mesele burada! Narodnaya Volya’cılar için siyasal mücadele terimi siyasal komplo terimiyle eş anlamlıdır! P. L. Lavrov’un, bu sözlerle, Narodnaya Volya’cılar ve Sosyal-Demokratlar tarafından benimsenen siyasal mücadele taktikleri arasındaki temel farkı en kalın hatlarıyla ortaya koymayı başardığı itiraf edilmelidir. 

Birinciler arasında Blankist, komplocu gelenekler öylesine ürkütücü ölçüde güçlüdür ki, onlar siyasal mücadeleyi siyasal komplo dışındaki herhangi bir biçim içerisinde kavrayamamaktadırlar. Sosyal-Demokratlar ise böylesine bir dar görüşlülükle malul değildirler; onlar komplolara inanmazlar; komplolar döneminin çoktan kapanmış olduğunu, siyasal mücadeleyi komplolar düzeyine indirgemenin bir yandan alanını muazzam ölçüde daraltmak öte yandan da en elverişsiz mücadele biçimlerini seçmek anlamına geldiğini düşünürler........ Fakat Sosyal-Demokratlar, bu savaşın komplocular tarafından değil de, işçi sınıfı hareketi üzerinde temellenen devrimci bir parti tarafından sürdürülmesi gerektiğini her zaman düşünmüşlerdir ve düşünmeye devam etmektedirler.

Onlar, otokrasiye karşı savaşın komplolar örgütlemekten değil, proletaryayı eğitmek, disipline etmek ve örgütlemekten, mutlakıyetçiliğin her görünümünü lanetleyen, polis hükümetinin bütün görevlilerini teşhir eden ve bu hükümeti tavizler vermeye zorlayan, işçiler arasındaki siyasal ajitasyondan oluşması gerektiğini düşünmektedirler. 

Kısa bir süreden beri de olsa, Birliğin faaliyetleri, Sosyal-Demokrasi önderliğindeki proletaryanın daha şimdiden hükümetin kendisini hesaba katmak zorunda kaldığı ve aceleyle taviz verdiği büyük bir politik güç olduğunu göstermemiş midir? .......... Bu taviz çok önemsiz bir tavizdir, kazanılmış olan mevzi çok küçüktür ama bu tavize zorlamayı başaran işçi sınıfı örgütü, genişliği, istikrarı, uzun zamandır varolması veya zengin bir tecrübe ya da kaynağa sahip olma özelliği ile sivrilmiş de değildir.

.......

Proletaryanın sınıf mücadelesine önderlik ederek, işçiler arasında örgütlenme ve disiplini geliştirerek, onların acil ekonomik ihtiyaçları uğruna savaşmalarına ve sermayeden mevzi ardına mevzi kazanmalarına yardım ederek, işçileri siyasal bakımdan eğiterek ve otokrasiye sistemli biçimde ve yalpalamadan saldırıp polis hükümetinin ağır pençesini proletaryanın ensesinden çekmeyen her çarcı başı bozuk için hayatı bir cendere haline sokarak – böyle bir örgüt aynı zamanda hem koşullarımıza uyarlanmış bir işçi partisi örgütlenmesi hem de otokrasiye yöneltilmiş güçlü bir devrimci parti olacaktır. Daha en baştan bu örgütün otokrasiye yıkıcı bir darbe indirmek için hangi metotlara başvuracağını, örneğin ayaklanmayı mı, bir kitlesel siyasi grevi mi, yoksa bir başka saldırı biçimini mi tercih edeceğini tartışmak, bütün bu şeyleri önceden tartışmak ve soruna şu anda karar vermeye kalkışmak boş doktrinerlik olacaktır. Bu tıpkı birliklerini toplamadan, onları harekete geçirmeden ve düşmana karşı bir sefer başlatmadan önce, generallerin bir savaş konseyi toplamalarına benzeyecektir. Proletaryanın ordusu güçlü bir Sosyal-Demokrat örgütün önderliği altında ekonomik ve politik kurtuluşu için yalpalamadan savaştığı zaman, bu ordunun kendisi eylem yöntem ve yollarını generallerine bizzat gösterecektir. Ancak ve ancak o zaman otokrasiye nihai darbenin indirilmesi sorununu kararlaştırmak mümkün olacaktır; çünkü sorunun çözümü, işçi sınıfı hareketinin durumuna, genişliğine, hareket tarafından geliştirilen mücadele yöntemlerine, harekete önderlik eden devrimci örgütün niteliklerine, öteki toplumsal unsurların proletaryaya ve otokrasiye karşı tutumlarına, iç ve dış politikaya hükmeden koşullara – tek kelimeyle baştan tahmin edilemeyecek olan ve tahmin etmeye çabalamanın boşuna olacağı bin bir şeye bağlıdır.

........Çok önceden söylendiği gibi devrimci bir teori olmaksızın hiçbir devrimci hareket olamaz ve şu içinde bulunduğumuz zamanda bu gerçeğin kanıtlarını ileri sürmek bile gereksizdir. Sınıf mücadelesi teorisi, Rus tarihinin materyalist anlayışı ve Rusya’daki bugünkü siyasal ve ekonomik durumun materyalist değerlendirilmesi, devrimci mücadeleyi belirli bir sınıfın belirli çıkarlarına sıkı sıkıya bağlamanın ve onun öteki sınıflarla olan ilişkisini çözümlemenin gerekliliğinin kavranması – bütün bu büyük devrimci sorunları birer “ayrıntı noktası” olarak adlandırmanın devrimci teorinin bir eski tüfeğinden geliyor olması öyle muazzam ölçüde yanlış ve beklenmediktir ki, biz bu pasajı bir dil sürçmesi olarak kabule hazır sayılırız. 

............

Ne var ki, eğer bu parti, aynı zamanda, maskeli değil de gerçekten sosyalist olmayan politikacıları, sosyalist olmayan demokratları da içeriyorsa, o zaman bu parti, burjuvazimiz arasındaki siyasal muhalefete yaklaşmaya uğraşmakla, küçük-burjuvazimizin, küçük esnafımızın, küçük zanaatkârlarımızın, vs.  siyasi bilincini uyandırmaya uğraşmakla az iyi şey yapmış olmaz. Bunun için bütün gereken, Narodnoye Pravo’cuların nüfusun çeşitli tabakalarına daha da yakınlaşmayı görev edinmeleri ve kitlelerin gerçek çıkarlarından yalıtılmış olmasından ötürü içine düştüğü güçsüzlük “Acil Bir Sorun”da bile kabul edilmiş bulunan “aydın tabaka” ile kendilerini sınırlamamalarıdır. Gereken şey, Narodnoye Pravo’cuların, farklı farklı toplumsal unsurları birbirine kaynaştırmak ve siyasi görevler uğruna sosyalizmi bir kenara itmek gibi bütün fikirleri terk etmeleri, nüfusun burjuva katmanlarına daha da yaklaşmaktan onları alıkoyan yapay utancı terk etmeleri, yani sosyalist olmayan politikacılar için bir programın sözünü etmekle kalmayıp bu programa göre davranarak sosyalizmin onlar için bütünüyle gereksiz olduğu ama gün geçtikçe otokrasinin baskısını ve siyasal özgürlük ihtiyacını gittikçe artan bir biçimde hisseden toplumsal grup ve sınıfların sınıf bilinçliliğini uyandırıp geliştirmeleridir.

..............

Öyleyse iş başına yoldaşlar! Değerli zamanımızı yitirmeyelim! Rus Sosyal-Demokratlarının uyanmakta olan proletaryanın gereksinimlerini karşılamak için, işçi sınıfı hareketini örgütlemek için, devrimci grupları ve onların arasındaki karşılıklı bağları güçlendirmek için, işçilere propaganda ve ajitasyon yayınları sağlamak için, Rusya’nın her yerine dağılmış bulunan işçi çevrelerini ve Sosyal-Demokrat grupları tek bir Sosyal-Demokrat İşçi Partisi içinde birleştirmek için yapması gereken daha pek çok şey var!

EA Kaynak

Lenin Collected Works (Toplu Eserler), Progress Publishers, Moscow, 1977, c. 2, s. 323-351